Thứ Tư, 6 tháng 1, 2021

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 177

 

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 23

 

“Hai ông lão bồn chồn tâm dạ

Trực ngôn làm hoa lá xôn xao

Bỗng nhiên hạc trắng xuống chào

Phút đâu đồng tử mâm đào trên tay“

 

Đồng tử thường là một thiếu niên khoảng chừng 13 đến 15 tuổi.

Thiện Tài đồng tử hay còn gọi là Thiện Tài, là nhân vật chính trong Phẩm Nhập Pháp Giới trong kinh Hoa Nghiêm, đây là phẩm quan trọng và dài nhất của kinh này. Thiện Tài đồng tử xuất hiện trong Phật giáo, Đạo giáo và những câu chuyện dân gian, hầu hết được miêu tả cùng với Long Nữ như là một tiểu đồng hầu cận của Bồ tát Quán Thế Âm. Thiện Tài và Long Nữ xuất hiện cùng với Quán Thế Âm hầu cận bên cạnh Ngọc Hoàng Thượng đế. Thiện Tài đồng tử cũng là nhân vật Hồng Hài Nhi con trai vợ chồng Ngưu Ma Vương và Bà La Sát trong cuốn tiểu thuyết cổ điển hư cấu Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân

 

“Bích Phong Đình tới ngay chỗ đó

Ăn đào xong sáng tỏ hào quang

Xe mây kiệu bạc tán vàng

Phướn loan phấp phới rộn ràng nhạc ca

 

Tây Vương Mẫu Hằng Nga lần lượt

Bầy tiên nga lả lướt xiêm y

Nam Tào Bắc Đẩu cầm kỳ

Thái Chân Ngọc Nữ nâng ly rượu hồng“

 

Tây Vương Mẫu  còn gọi là Diêu Trì Kim Mẫu  là vị nữ thần trong truyền thuyết Đạo giáo. Ban đầu, Tây Vương Mẫu có diện mạo là một nữ thần già hung dữ, là một vị nữ thần gây tai vạ ở phía Tây, không khác gì một quái vật. Về sau, sự nổi lên của Đạo giáo và các truyền thuyết dần biến Tây Vương Mẫu thành một nữ thần hiền từ, vị thế của bà từ đó trở thành một trong những nữ thần tối cao và tiêu biểu nhất trong nhiều hệ thống tín ngưỡng Đông Á.

Bà thông thường được hình dung là một bà già hiền lành, sống ở tại núi Côn Lôn thuộc phía Tây, trong vườn của bà có trồng bàn đào là giống đào tiên, ăn vào trẻ mãi không gìa.

 

 Hằng Nga còn gọi Thường Nga. Việt Nam quen gọi Chị Hằng, là một nữ thần Mặt Trăng, có thể xem là một trong những nữ thần nổi tiếng nhất trong các truyện thần thoại Đông Á. Phần lớn truyền thuyết đều hình dung nàng có một dung mạo xinh đẹp phi phàm và đều gắn liền với tình duyên cùng Hậu Nghệ, một vị anh hùng huyền thoại thời cổ, người được cho là đã bắn rụng 9 mặt trời để giúp dân chúng. Về sau nàng được Tây Vương Mẫu tặng thuốc trường sinh, song do hiệu lực của thuốc quá lớn khiến nàng bay lên trời và đến Mặt Trăng, về sau truyền thuyết này được gọi là Hằng Nga bôn nguyệt. Trong văn hóa Việt Nam, Chị Hằng thường được trẻ em Việt Nam nhắc đến như một người bạn của chú Cuội, dựa theo cổ tích Cây đa và Chú Cuội rất nổi tiếng, gắng liền với Tết trung thu.

 

Nam Tào và Bắc Đẩu hai nhân vật này tôi đã giải thích kỹ sự tích khi Châu Kỳ đưa Hà Mậu lên non Tùng Lãnh chốn Thạch Bàn gặp đạo sĩ Lý Trí Nên. Đại để là hai vị thần này được Ngọc hoàng thượng đế phân công giữ sổ sinh tử của muôn loài chúng sinh tạo vật.

 

Thái Chân Ngọc Nữ là những đạo sĩ đã chứng quả đạo hạnh. Dương Quý phi còn gọi là Dương Ngọc Hoàn hay Dương Thái Chân là sủng phi của Đường Huyền Tông Lý Long Cơ. Trong văn hóa Trung Hoa, bà được xếp vào một trong Tứ đại mỹ nhân của lịch sử Trung Quốc, có sắc đẹp được ví là Tu hoa , khiến hoa thu mình lại vì hổ thẹn.

 

Hận Tình Dương Ngọc Hoàn Và Lý Long Cơ

cảm xúc từ Trường Hận Ca của Bạch Cư Dị

 

Võ Hoàng Đế nằm yên linh cữu

Đấng chí tôn nội tử lên ngôi

Long Cợ sầu cảm xa xôi

Nhớ thương Hoàng Hậu nổi trôi bến tình

 

Cao Lực Sĩ một mình chiêu mộ

Ra công tìm kiều nữ nhân gian

Họ Dương có ả Ngọc Hoàn

Xuân xanh vừa chớm đến tuần cập kê

 

Dáng lướt thướt bầu thê giáng thế

Hoàng tử phi diễm lệ thu ba

Chiếu truyền đạo sĩ tài hoa

Ba cung sáu viện nhạt nhòa trúc mai

 

Mạch suối ấm liễu đài băng tuyết

Đỉnh Ly Sơn thắm thiết da ngà

Phẩm tiên đôi trái mâm nga

Trăng vàng sóng sánh mặn mà quý phi

 

Thưa thánh thượng thầm thì oanh yến

Động bướm hoa hiển hiện thiên thai

Tóc mây lõa xõa mày ngài

Trống canh thủng thẳng trâm cài điểm tô

 

Chim cúc trái tha hồ ân ái

Buổi thiết triều trễ nải cho qua

Bầu tiêu lai láng thềm hoa

Lửa tình cuồn cuộn xuýt xoa dạt dào

 

Không có gió lẽ nào hờ hững

Cột buồm vua lừng lững ra khơi

Gối chăn nghiêng ngả đất trời

Rồng mây hừng hực lả lơi sóng trào

 

Vua sủng ái má đào thục nữ

Bậc mẫu nghi thiên hạ như ai

Họ hàng quyền qúy phát tài

Khiến bao cha mẹ mộng hoài cô nương

 

Khói hương khấn cầu mong sinh gái

Điệu nghê thường êm ái vũ y

Cung đàn sáo đệm lâm ly

Phong phanh dải lụa kinh kỳ đèn sao

 

Quân Ngư Dương ào ào vũ bão

An Lộc Sơn máu đỏ chiến bào

Sục sôi lửa lựu đêm nào

Yến oanh dan díu nghẹn ngào giai nhân

 

Phút tan nát mây Tần gió Sở

Cả Trường An khốn khổ bi ai

Cung Phi thểu não gót hài

Mặt hoa ủ rũ phủ đài tang thương

 

Cảnh đế đô thê lương hỗn loạn

Đạp lên nhau phách tán hồn kinh

Bao nhiêu giận dữ bất bình

Bất tuân thánh chỉ gia hình qúy phi

 

Thế là hết lệ chi quả ngọt

Đường Minh Hoàng chua xót đắng cay

Cúi đầu thảm khốc thương thay

Bụi vàng Kiếm Các đọa đày Nga Mi

 

Bóng chiều nhạt đầm đìa nước mắt

Dải lụa hồng xiết chặt bi ai

Hồn xiêu phách lạc tuyền đài

Hoang sơ Ba Thục u hoài Mã Ngôi

 

Mô đất nhỏ núi đồi cỏ dại

Tiếng quạ kêu tê tái quân vương

Cành vàng lá ngọc gió sương

Hận cùng giun dế đêm trường mưa rơi

 

Rồi lên ngựa tả tơi binh tướng

Đất Tây Xuyện cảnh tượng hoang tàn

Tháng ngày trông đợi hồi loan

Lạc Dương trở lại giang san mơ màng

 

Lý Thái Bạch ôm trăng khóc nguyệt

Điệu thanh bình hủy diệt thanh danh

Nịnh thần kèn cựa tranh dành

Dèm pha Phi Yến thôi đành chịu tang

 

Non xanh cỏ biếc hàng mây ngói

Vườn Phù Dung nhức nhối dấu yêu

Vị Ương Thái Dịch tiêu điều

Sen khô mai héo mĩ miều còn đâu

 

Thềm rêu mọc úa sầu cung nữ

Tóc bạc phơ tư lự thẫn thờ

Canh thâu trằn trọc giấc mơ

Màn đêm bao phủ lờ mờ sông Ngân

 

Quan thái giám tay chân run rẩy

Thái thượng hoàng lẩy bẩy dung nhan

Nỗi niềm tưởng nhớ khóc than

Vua tôi nức nở lệ chan dòng dòng

 

Trước thềm điện soi đường đom đóm

Sương thu rơi lốm đốm nhành mai

Ý sầu trằn trọc đêm dài

Âm dương cách trở u hoài canh thâu

 

Mộng chẳng dứt dãi dầu tơ liễu

Bóng người xưa yểu điệu hao gày

Gối loan lạnh lẽo heo may

Châu sa lã chã mặt mày xác xơ

 

Cầm túi gấm bơ phờ ngắm nghía

Mùi hương thơm hồng tía hồn say

Mả hoang xót lại vật này

Lờ mờ hư ảo đắng cay phũ phàng

 

Gió xuân hận bóng nàng phảng phất

Áo xiêm y ngây ngất hoa cười

Dao đài Quần Ngọc chơi vơi

Hỏi nơi cung Hán còn người nào hay

 

Vì thánh thượng có tay thuật sĩ

Đất Lâm Cùng gọi quỷ chiêu hồn

Cưỡi mậy đạp gió sóng cồn

Thiên tào địa phủ bồn chồn tìm đâu

 

Chợt ngoài cõi thần châu mù mịt

Gác tiên bồng chi chít cỏ hoa

Hiên tây liễu phủ lòa xòa

Màn che trướng phủ thượng tòa Thái Chân

 

Tiên nữ bẩm đạo nhân hạ giới

Xứ gỉa là khách mới ghé chơi

Bồi hồi thốt chẳng ra lời

Song Thành Tiểu Ngọc cho mời vào ngay

 

Mặt trông mặt ai hay tình cũ

Cơn sóng lòng chan chứa ngất ngây

Ai ngờ chén ngọc vơi đầy

Phút giây hội ngộ vui vầy là bao

 

Sương móc đọng ruột bào gan héo

Khóe hạnh trào muôn nẻo đường mây

Hôm nay chàng đã đến đây

Nghê thường khúc nhạc canh chầy xót xa

 

Đành từ biệt lầu nga gác phượng

Hộp Hoa Điền trân trọng mở ra

Vàng dòng nửa mảnh kim thoa

Ngọc châu còn một nhạt nhòa khói bay

 

Ôm mặt khóc giãi bày kể lể

Cây liền cành mưa bể gió nguồn

Cánh chim phấp phới hoàng hôn

Ngàn sao chứng dám lệ tuôn đôi hàng !

 

Lòng sầu hận dở dang ân ái

Bụi Tràng An tê tái thê lương

Tội tình chi hỡi mỵ nương

Hồng nhan bạc mệnh đoạn trường bi ai!

 

* Dương Ngọc Hoàn tức Dương Qúy Phi, từng làm pháp sư gọi là Thái Chân

Lý Long Cơ tức vua Đường Huyền Tông hay gọi là Đường Minh Hoàng

 

5.12.2014 Lu Hà

 

 

“Bạch Thái Quân cưỡi rồng yến ngự

Tôn Ngộ Không thứ tự chư tiên

Ô kìa ngài Lý Tri Niên

Dương Từ Hà Mậu thôi miên chập chờn“

 

Bạch Thái Quân chính là Thái Thượng Lão Quân lúc sinh thời cõi phàm trần chính là ngài Lão Tử Lý Nhĩ sau này về trời phái đạo sĩ tu tiên gọi ông là Thái Thượng Lão Quân. Trong thần thoại Đạo giáo, thì Thái Thượng Lão Quân có trước cả trời đất, chính là nguyên khí thời hỗn mang ngưng kết mà thành, chỉ sau Nguyên Thuỷ Thiên Vương mà thôi. Thái Thượng Lão Quân giáng sinh vào đời Chu chính là Lão Tử, viết Đạo Đức Kinh, được Đạo giáo tôn là Giáo chủ, Đạo tổ.

 

Thái Thượng Lão Quân ở tại cung Đâu Suất, tại tầng trời thứ 33. Trong cung Đâu Suất có lò Bát quái là nơi luyện các loại tiên đơn thánh thuỷ để trường sinh bất tử. Tôn Ngộ Không từng là con khỉ đá bướng bỉnh trong tiểu thuyết Tây Du Ký của nhà văn Ngô Thừa Ân tưởng tượng ra là bị nhốt vào lò luyện kim đan của Thái Thượng Lão Quân sức nóng hàng nghìn độ mà không chết, do nó quá tinh khôn nhảy lên nấp ở tầng thông gió và lông mày bị cháy xém ra màu vàng, tạo cho y có đôi mắt lửa con ngươi vàng nhìn thấu được tới nội hình các loài ma quái giả dạng thành người.

 

“Gió vi vu từng cơn hối thúc

Tiếng hạc kêu như giục gọi về

Hồn đang ngây ngất hương mê

Giật mình trời sáng bốn bề thinh không

 

Aó cà sa bềnh bồng tràng hạt

Chuỗi mân côi nắm chặt bàn tay

A men! thánh giá lạy thày

Oai linh Lão Tử ai hay ngỡ ngàng

 

Hà Mậu vẫn mơ màng tiên cảnh

Đêm hôm qua thần thánh tỏ bầy

Anh tu cũng tiếng làm thầy

Theo tôi nhà Phật bấy chầy hư không

 

Phép phù thủy cốt đồng biến hóa

Du hồn người mờ lóa thiên nhai

Mấy khi bốn bể trần ai

Yêu ma ngạ quỷ mãi hoài trêu ngươi

 

Phật chỉ ngồi mỉm cười an lạc

Ngắm bông hoa xào xạc mây bay

Dòng sông tĩnh lặng ai hay

Gương trong tâm Phật mừng thay muôn người

 

Ta thành Phật các ngươi chưa được

Xóa u minh ô trược thảnh thơi

Đường sang Tây Trúc rạng ngời

Niết bàn chính ở lòng người thế gian

 

Vác thánh giá Hòa Lan cầu nguyện

Chuông nhà thờ dâng hiến thánh kinh

Bâý lâu tượng đá di hình

Bảy ngày thấy bữa du minh được gì?

 

Hình cha Tây thầm thì to nhỏ

Đàn con chiên bày tỏ lòng thành

Hương thơm rảy nước long lanh

Bánh mì ban phước mong manh xế chiều

 

Hà Mậu cười anh nhiều lý lẽ

Chê đạo tôi ra vẻ Phật nhà

Khổ đau trong cõi sa bà

Quen ăn đậu phụ mà ra trễ tràng

 

Viêm sỏi thận dở dang sư cụ

Nửa đường tu thần trú mãi sao

Gà rừng cất tiếng lao xao

Khuyên đừng tranh cãi mời vào trong hang“

 

Đoạn thơ trên tôi viết rất dễ hiểu, thiết nghĩ không cần bình giảng nhiều.

 

14.3.2020 Lu Hà

 

 

 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét