Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 163

“Truyện Tình Hai Họ Dương Hà“ là một tác phẩm truyện thơ song thất lục bát dài của tôi phỏng theo, cảm xúc theo tập thơ lục bát dài của cụ Nguyễn Đình Chiểu có tên là“ Dương Từ Hà Mậu“ sáng tác vào khoảng cuối thế kỷ 19. Theo tôi cụ Nguyễn Đình Chiều làm thơ về Lục Vân Tiên rất có giá trị nhưng Dương Từ Hà Mậu cụ lại đả phá đạo Gia Tô. Cụ cho rằng người công giáo theo Tây xâm chiếm Việt Nam nên trong Văn Tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc Cụ lại ủng hộ nghĩa quân quá khích thành khủng bố đốt cả nhà dạy Đạo.
“ Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia; gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai nọ“. Những người nông dân bất bình dưới ách cai trị của Pháp vùng lên đánh đuổi chúng là đúng, nhưng nhà dạy đạo chỉ gồm các Xơ, trẻ mồ côi và các giáo dân hiền lành thì tội tình gì mà cũng phóng hỏa thiêu trụi ?

Nên tác phẩm Dương Từ Hà Mậu ít người biết đến, đồng bào miền Nam không thích đọc, tập thơ lục bát Dương Từ Hà Mậu, lại viết hơi miên man. Nên tôi quyết định viết thành song thất lục bát ngược lại tôn trọng tất cả các Đạo ở Việt Nam, không bài trừ ca ngợi quá đáng tâng bốc hay thiên vị đạo nào như KiTô, Phật, Lão và Khổng Mạnh. Nhiều người Việt Nam đến nay vẫn không hiểu, chỉ nghĩ thực dân Pháp xâm lược là đáng ghét, nhưng không rõ lý do sâu xa vì ai ép nó phải xâm lược? Nó muốn buôn bán giao thương với nước mình hòa hảo thì cha con nhà  Gia Long, Thiệu Trị, Tự Đức lại trở mặt chém đầu sát hại giáo sĩ, cấm đạo, giết giáo dân như giết gà mà chính Gia Long buổi đầu lập quốc lại cầu viện Pháp đánh nhà Tây Sơn, dù chỉ là đám lính lác đang nghỉ mát ở Tân Gia Ba chứ không phải quân đội triều đình Pháp. Ai cũng biết giáo sĩ Bá Đa Lộc được Nguyễn Phúc Ánh trọng dụng trong việc lấy lại quyền bính từ tay nhà Tây Sơn vào cuối thế kỷ 18. Ông được phong làm giám mục hiệu tòa Adran nên cũng thường được các sách sử gọi là Giám mục Adran. Ông đã mang Hoàng tử Cảnh sang Pháp để làm con tin, chính thức đề nghị sự giúp đỡ của triều đình vua Louis XVI.

Trong khi đó nhà Mãn Thanh cũng muốn xâm chiếm nước ta. Nếu Pháp không vào thì Nguyễn Ánh lại cống Việt Nam cho Mãn Thanh thôi. Nguyễn Ánh sẽ là một thái thú cho Tàu là cái chắc chứ đâu còn ngôi vua? Tôi nhận xét một cách có lô gich biên chứng về quá trình lịch sử Viêt Nam thời đó là như vậy.

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 1

“Mưa thấm đất bách gia chư tử

Đạo học thông tư tự bấy lâu

Lạc vòng ngang trái bể dâu

Dị đoan mê tín mái đầu tuyết sương“

Bách gia chư tử chỉ các nhà biên soạn sách vào thời cổ đại và trung đại. Quan niệm chủ quan của các nhà nho, cả cụ Nguyễn Đình Chiểu cũng không ngoại lệ cho rằng đạo Khổng Mạnh mới là chính đạo còn các đạo khác như Lão, Phật, Thiên Chúa đều là mê tín dị đoan là một sai lầm nghiêm trọng. Các ông thày đồ nhà ta có tính bảo thủ trì trệ hà khắc tàn nhẫn của đạo nho, nhất là Tống Nho với một câu sắt máu xanh rờn:

“ Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung. Phụ xử tử vong, tử bất vong bất hiếu“ và còn nhiều quan niệm cổ hủ lạc hậu khác nữa đã kìm hãm sự phát triển tiến bộ của nước Tàu và Việt Nam.

“Nay đạo Phật nhiễu nhương chánh pháp

Lũ ma tăng dẫm đạp san bằng

Oan gia trái chủ lăng xăng

U mê bao kẻ khói nhang mịt mù“

Đạo Phật phải nói rất hưng thịnh vào đời Lý- Trần nhưng càng về sau bị đám ma tăng làm băng hoại. Cái gọi goil là oan gia trái chủ phải cúng tiền cho nhà Chùa là quá đáng. Oan gia trái chủ có thể được nhắc tới về những kiếp trước có những điều thuộc về tội lỗi nghiệp chướng biết để mà xửa đổi rút khinh nghiệm thì tốt. Còn cúng tiền cho bất cứ ai là một thủ đoạn bóc lột moi tiền cướp đoạt trắng trợn, dù người ta có tình nguyện cũng là do nghe lời thày chùa dụ dỗ mê hoặc lừa phỉnh nên cái tình nguyện này là không chính đáng. Phải ngăn chặn khuyên bảo người ta kịp thời mới là người tu hành có đức độ, biết phân biệt phải trái.

“Còn Hòa Lan âm u địa ngục

Đã năm đời cung cúc linh hồn

Khoe khoang lọc lõi tinh khôn

Họ Hà tên Mậu Long môn quê nhà“

Đạo Hòa Lan là đạo Ki Tô thiên Chúa giáo. Đầu thế kỷ 17 thương gia Bồ Đào Nha đến đàng trong có bán một thứ vải giống như màu hoa lan, cũng có thể người Hòa Lan ( Hollande) thay thế người Bồ Đào Nha tiếp tục truyền giáo.

“Sáu mươi tuổi thiết tha cầu nguyện

Mong có con dâng hiến tổ tiên

Vợ chồng chẳng thiếu bạc tiền

Amen! sớm tối ơn đền thánh kinh“

Vợ chồng Hà Mậu Liễu Thơ là người công giáo thờ kính Chúa Giexu và Đức Mẹ Maria, cả hai ông bà đã trên 60 tuổi vẫn chưa sinh ra mụn con nào.

“Xứng danh Chúa anh minh cao cả

Liễu Thơ mơ nguyệt hạ vào mình

Khiến cho Hà Mậu thất kinh

Bà già khí huyết bệnh tình sinh nghi?“

Rồi một đêm Liễu Thơ n ằm mơ nuốt mặt trăng vào bụng mà sinh ra to bụng. Mậu Hà lại lo sợ vợ mình đã mãn kinh đã lâu, ông nghi ngờ bà bị mắc chứng chướng bụng?

“Mới vội vã danh y cấp bách

Ngã Châu Kỳ bắt mạch hồi lâu

Cùng là đạo hữu chung bầu

Bàng hoàng bị chứng quỷ đầu thai đây“

.Mậu quỳ xuống nhờ thầy kê thuốc

Kỳ lặng thinh liền bốc mấy thang

Liễu Thơ chẳng lẽ có mang

Ngờ đâu mấy tháng bụng càng phình to“

Một đồng đạo là Châu Kỳ có lẽ chỉ là một lang băm, lang vườn chứ kỳ tài y học gì lại bắt mạch sai? Ông Châu Kỳ chẩn đoán trong bụng bà chị Liễu Thơ đã bị quỷ nhâp; nhưng ông cũng kê mấy thang thuốc bổ để dưỡng bệnh là chính.

“Hà Mậu mới buồn lo sầu muộn

Trải mấy hồi gió cuốn mưa sa

Châu Kỳ an ủi chú ta

Trị thai phép thuật yêu ma quỷ dầy

Châu Phan bảo Tây Sơn rãy núi

Tùng Lãnh kia phiền lụy địa tiên

Nổi danh thày Lý Tri Niên

Đan kỳ luyện thuốc thần tiên cứu người

Tay chống gậy chơi vơi vực thẳm

Miền Tùng San mấy dặm quan san

Họ Hà theo lối Hòa lan

Châu Kỳ đồng đạo phàn nàn làm chi ?

Liễu Thơ cũng thầm thì to nhỏ

Khi ở nhà chồng vợ bảo nhau

Châu Kỳ rành rẽ trước sau

“Tế sanh hoạt mạng” sách đầu đạo y“

*Nguyên tác thơ lục bát: “Dương Từ Hà Mậu”

Nguy cấp quá Châu Kỳ khuyên Hà Mậu lên núi gặp một đạo sĩ là chú ruột ông ta tên là Lý tri Niên để hỏi nguyên do vì sao Liễu Thơ mắc bệnh gì mà quái gở vậy? Có pháp thuật cao tay nào đuổi được ma quỷ đi không?

Vì thời đó chưa có máy siêu âm, phụ nữ trên 60 tuổi còn mang thai là điềm gở quái dị lạ thường. Tế sanh hoạt mệnh là cứu sống sinh mệnh con người là công đức vô lượng bằng xây mấy tòa phù đồ.

28.1.2020 Lu Hà