Thứ Sáu, 24 tháng 12, 2021

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 185

 

 

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 38

 

“Ai nhìn thấy đều rơi nước mắt

Hai chị em nắm chặt tay nhau

Aó quần lam lũ bạc màu

Châu Kỳ giúp đỡ trước sau gạo tiền

 

Tình thúc bá sầu miên bằng hữu

Đồng đạo xưa Hà Mậu xót xa

Giờ đây xơ xác cửa nhà

Chị em gạn hỏi về cha năm nào

 

Châu Kỳ mới nghẹn ngào thủ thỉ

Lý Trí Niên đạo sĩ non bồng

Tu tiên cách núi ngăn sông

Đường đi hiểm trở mênh mông núi rừng

 

Nghe kể vậy rưng rưng ngấn lệ

Mới bảo nhau quyết chí tìm cha

Quản chi Tùng Lãnh bao la

Non cao vực thẳm trăng ngà mờ soi

 

Tình cốt nhục mặn mòi huyết thống

Giọt máu đôi đã động lòng trời

Rừng sâu vực thẳm chơi vơi

Cây rung hạt lệ cảnh đời trái ngang

 

Bầy thỏ trắng ngỡ ngàng sương gió

Hai trẻ thơ rúm ró còng queo

Thạch bàn chen chúc lao xao

Lông tơ ấm ấp khác nào chăn bông

 

Thỏ nằm cạnh đêm đông chẳng ngại

Rừng thâm u quan ải mịt mùng

Ai hay giữa chốn non tùng

Mộng tinh thỏ bạch duyên cùng Hà Dương

 

Suối róc rách vầng dương le lói

Vượn nô đùa í ới hú vang

Chuyền cành nhảy nhót nhẹ nhàng

Giật mình đôi trẻ mơ màng chiêm bao

 

Biết bao nhiêu trái đào rơi xuống

Muông thú mang hy vọng tràn trề

Chị em nửa tỉnh nửa mê

Chuối rừng ngọt lịm dầm dề cỏ cây

 

Ong bướm bay vui vầy hoa lá

Cùng bầy nai suối đá trong veo

Thu Băng Xuân Tuyết lần theo

Vốc tay uống nước hắt heo đoạn đường

 

Truyện tới hồi Tấn Vương chỉnh đốn

Việc nước nhà bận rộn bá quan

Hai bên văn võ luận bàn

Buổi chầu đông đủ bần hàn muôn dân

 

Quan Bảo giá họ Tần dâng sớ

Trấn Dự Châu nghèo khó mất mùa

Nhớ thời Nghiêu Thuấn làm vua

Chín năm ngập lụt chẳng thua thiệt gì

 

Nhờ thủy lợi kiên trì khai khẩn

Để hạ thần phát chẩn muôn dân

Động viên nhân sĩ xa gần

Đồng tâm hiệp lực thánh ân bội phần“

 

Tấn vương là một phong hiệu dành cho các quốc vương và thân vương Trung Quốc cổ đại, đặt theo luật nhà Chu.

 

Thời Tào Ngụy (Tam quốc) sau khi đánh bại Lưu Bị và Tôn Quyền cha con nhà Tư Mã Ý đã xóa sổ nhà Hán lập lên triều đại nhà Tấn gồm có:

Tư Mã Chiêu  thần tử nhà Tào Nguỵ.

Tư Mã Viêm thần tử nhà Tào Nguỵ, con của Tư Mã Chiêu, về sau là Tấn Vũ Đế.

Tư Mã Duệ  hoàng thất nhà Tấn, con của Tư Mã Cận, về sau là Tấn Nguyên Đế.

Tư Mã Bảo  hoàng thất nhà Tấn, tằng tôn (cháu cố) của Tư Mã Quỳ  em Tư Mã Ý. Tranh ngôi khi Tấn Huệ Đế bị Hán Triệu bắt. Đoạn thơ trên mô tả cảnh hai đứa con gái sinh đôi của Hà Mậu trên đường đi tìm cha và được quan bảo giá Tần Khanh nhận làm con gái nuôi ra sao?

 

 

 

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 39

 

“Quan khâm sai họ Tần phụng chỉ

Mới mới về dinh tạm nghỉ một đêm

Trăng soi thỏ ngọc bên thềm

Phu nhân đưa tiễn nỗi niềm riêng tư

 

Qua các trấn nhân từ đức độ

Cáo thị treo ban bố quốc dân

Tưng bừng quận hạt xa gần

Xóm làng nô nức nhận phần được chia

 

Xe lương thực trẻ già hoan hỉ

Đi đến đâu văn sĩ ngợi ca

Mười ngày đi tới phủ nha

Huyện đường nghỉ trọ là ngà nửa đêm

 

Bỗng mơ thấy êm đềm thỏ bạch

Chúng nhảy vào luồn lách hai tay

Giật mình ôm chặt dậy ngay

Cát hung chẳng rõ sự này ra sao?

 

Quan tri huyện âm hao bày tỏ

Rừng núi kia lắm thỏ trắng xinh

Tần Khanh mừng rỡ thân chinh

Lưới giăng cần vó quân binh săn lùng

 

Miền hoang dã non Tùng hùng vĩ

Lắm thạch bàn cảnh trí sơn lâm

Họ Tần phấn chấn mừng thầm

Sương rơi lã chã rì rầm suối reo

 

Hai con thỏ phóng vèo trước mắt

Đàn chó săn bám chặt đuổi theo

Lẩn vào bụi rậm ngang đèo

Thấy hai bé gái hắt heo gió lùa

 

Tần phu nhân đi chùa cầu nguyện

Mong có con lễ biện đã nhiều

Vợ chồng đơn bạc cô liêu

Hôm nay tràn ngập bao điều nỉ non

 

Ông mừng rỡ hai con hỏi nhỏ

Nông nỗi nào lại ở nơi đây

Vội vàng quỳ xuống giãi bầy

Tìm cha nên phải đêm ngày lần đi

 

Về huyện nhà tức thì sai lính

Châu Kỳ đành vâng lịnh hầu quan

Ôn tồn trà nước hỏi han

Họ hàng theo đạo Hòa Lan tỏ tường

 

Nay ở giữa công đường thương lượng

Quan muốn nuôi khen thưởng họ hàng

Từ nay Xuân Tuyết Thu Băng

Ở ngay phủ đệ mọi đằng thông qua

 

Làm giấy tờ nhạt nhòa ngấn lệ

Cha mẹ nuôi bề thế Tần gia

Tiểu thư hai gái trau tria

Họ Hà cải đổi khắc bia họ Tần

 

Tần Thu Băng hay Tần Xuân Tuyết

Phu nhân mừng da diết yêu thương

Gia phong nề nếp cương thường

Kẻ hầu người hạ công đường vào ra“

 

Vợ chồng quan đại thần họ Tần ăn ở với nhau đã lâu không có con, nên Thu Băng Xuân Tuyết may mắn có nghĩa mẫu và nghĩa phụ cũng là để cho phu nhân có cái duyên sinh con đẻ cái sau này theo như truyền thống dân gian thời đó và quả nhiên sau này phu nhân đã mãn nguyệt khai hoa.

 

 

Truyện Tình Hai Họ Dương Hà

cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 40

 

„Mở quốc khố  muôn nhà cứu giúp

Thóc gạo chia dám núp chiêu bài

Tham quan sâu mọt lạc loài

Sửa sang sáu tháng trong ngoài công minh

 

Tần khâm sai hồi kinh triều kiến

Tấn Vương ngồi đại điện Thanh Long

Bá quan văn võ đồng lòng

Tần khanh Tổng trấn tiến phong công hầu

 

Miền Hà đông bảy châu chín quận

Khao tiệc mừng phấn chấn tam quân

Tiễn đưa hoan hỉ quần thần

Thánh ân mưa móc muôn dân hải hà

 

Vùng lãnh thổ bao la sông núi

Quan địa phương luồn cúi xưa nay

Họ Tần vốn dĩ thẳng ngay

Danh thơm đồn khắp vui thay thái bình

 

Biển Long môn tinh binh cờ hiệu

Huyện Nam Khang thủ phủ Tần khanh

Hoành phi gia huấn viết thành

Thu Băng Xuân Tuyết học hành trong dinh

 

Cũng thung thăng sân Trình cửa Khổng

Đạo thánh hiền lương đống kém gì

Nào ai sĩ tử nam nhi

So tài chữ nghiã nhất nhì Tuyết Băng

 

Oán trách chi xích thằng Nguyệt Lão

Phận liễu bồ nương náu quê nhà

Dương Từ sông núi cách xa

Hai con lẫm chẫm mới ba tuổi đời

 

Chồng tầm đạo tận nơi thâm cốc

Vợ già nua khó nhọc Đỗ nương

Em trai Đỗ Khoái xót thương

Gọi là tiểu phú thôn hương gần kề

 

Chăn lục súc dãi dề năm tháng

Đủ nếm mùi cay đắng khang trang

Động lòng máu mủ sẵn sàng

Dương Trân Dương Bửu hai thằng chăm lo

 

Lúc khoai sắn lúc cho đấu gạo

Khi chút tiền rau cháo hôm mai

Anh thì xa lánh trần ai

Tụng kinh gõ mõ khứ lai chẳng màng

 

Cảnh nghèo nàn chang chang nắng hạ

Ba mẹ con tầm tã trời mưa

Mò cua bắt ốc sớm trưa

Bữa no bữa đói muối dưa qua ngày

 

Lều vọng phu lắt lay ngọn gió

Dấu chân chim biết tỏ chăng ai

Em thương hai đứa cháu trai

Sang bên cậu mợ tương lai tính dần

 

Bò dê cừu đang cần chăm sóc

Việc trẻ con đâu nhọc nhằn gì

Chơi không thì có ích gì

Dương Trân Dương Bửu cười khì nghe theo

 

Hơn sáu tuổi gà heo ngan ngỗng

Sớm tinh khôn chọn giống quen tay

Anh em Trân Bửu vui vày

Chờ khi tám tuổi học ngay trường làng“

 

Hoàn cảnh bên nhà vợ con Dương Từ cũng giống như bên Hà Mậu. Bên Hà Mậu có bạn đồng đạo Ki tô giáo là Châu KỲ thường xuyên giúp đỡ bát gạo đồng tiền cho đến khi hai chị em Xuân Tuyết và Thu Băng được vợ chồng quan đại thần họ Tần nhận làm con nuôi, trở thành hai tiểu thư hoa lệ đài các phủ Tần Khanh. Còn anh em Dương Trân Dương Bứu được cậu ruột em trai mẹ đưa về nuôi dưỡng. Hai thằng nhỏ  khoản chừng 6,7 tuổi hàng ngày giúp cậu chăn nuôi bầy gia súc. Chúng tuy nhỏ tuổi sớm tinh khôn biết chọn giống tìm những con đực to béo khỏe mạnh cho giao phối với những con cái bụ bẫm, nên các đàn gia súc đủ chủng loại như bò dê ngan ngỗng phát triển nhanh vô cùng. Hai chị em họ Đỗ bàn bạc với nhau đợi cho hai đứa trẻ đủ 8 tuổi sẽ cho đi học chữ nho trong làng.

 

25.3.2020 Lu Hà

 

 

 

 

 

 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét